Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) şöyle buyurdu: “Sözlerin en doğrusu Allah’ın Kitabıdır, yolların en hayırlısı Muhammed’in yoludur. İşlerin en şerlisi muhdes olanlardır. Dine sonradan sokulan her şey bid’attır, her bid’at dalalettir ve her dalalet ateştedir.”

Öne çıkan

Bid’atçiler Tevhid Ehli Olabilir mi?

Bid’atçiler Tevhid Ehli Olabilir mi?

19 Ocak 2020 Pazar

Düşman Kapıda Bile Olsa... Hadisinin Sıhhati

Düşman Kapıda Bile Olsa... Hadisinin Sıhhati

Sahih İlmihal adlı çalışmamda zikrettiğim şu rivayetin sıhhati hakkında bilgi talep edildi:

Abdullah b. Ömer radıyallahu anhuma’dan: Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem şöyle buyurdu:

إن كان الغزو )العدو( عند باب البيت فلا تذهب إليه إلا بإذن أبويك

“Düşman evinin kapısında bile olsa, anne babanın izni ol­maksızın savaşa gitme”[1]


Taberani (Mucemu’s-Sagir no: 291) – Ebu Rafi Usame b. Ali b. Said b. Buşeyr er-Razî – Ebu Ubeydillah Ahmed b. Abdirrahman b. Vehb – amcası Abdullah İbn Vehb (Müsned’inde no: 216) – Mahreme b. Bukeyr – babası (Abdullah b. Bukeyr b. Eşecc) – Nafi – İbn Ömer isnadıyla rivayet etmiştir.

Hadis Müslim’in şartına göre sahihtir.

Bu hadisin zayıf olduğunu iddia edenler Taberani ile İbn Vehb arasındaki raviler hakkında konuşmuşlardır. Lakin Allaha hamd olsun ben bu hadisi İbn Vehb’in Müsned'inde buldum ve bütün ravileri Muslim ricalinden olduğundan sıhhatine karar vererek sahih ilmihale aldım.

Hadisin İsnadındaki Ravilerin Durumu:

1- İbn Vehb: Abdullah b. Vehb el-Mısrî’dir. Sikadır. Buhari ve Muslim ricalindendir.

2- Mahrame b. Bukeyr: İbn Hacer “saduk” demiştir. Muslim’in ricalindendir.

Mizzi şu bilgiyi verir: İbn Vehb dedi ki: “Malik’in şöyle dediğini işittim: “Mahrame b. Bukeyr salih bir kimsedir”

Ebu Hatim dedi ki: “İsmail b. Ebi Uveys’e şöyle dedim: “Malik b. Enes: “Bana sika biri rivayet etti” derken kimi kastediyor?” dedi ki: “Mahrame b. Bukeyr b. Eşec’i”

Ebu Talib dedi ki: Ahmed b. Hanbel’e Mahrame b. Bukeyr hakkında sordum: “O sikadır. Babasından işitmemiştir. Lakin babasının kitabından rivayet etmektedir” dedi.

Ebu’l-Hasen el-Meymuni dedi ki: Ebu Abdillah (Ahmed b. Hanbel)’in şöyle dediğini işittim: “Malik, Mahrame b. Bukeyr’in kitabını alıp baktı. O’nun “Bana Suleyman b. Yesar’dan ulaştı” diyerek rivayet ettiği herşey Mahrame’nin kitabındandır.”

Ebu Bekr b. Ebi Hayseme şöyle dedi: “Yahya b. Main’in şöyle dediğini işittim: Mahrame b. Bukeyr’in babasından işitmeyip, onun kitabından rivayet ettiği söylendi.”

Abbas ed-Devrî, Yahya b. Main’den şöyle rivayet etmiştir: “Mahrame b. Bukeyr zayıftır. Babasından rivayeti kitaptandır, ondan işitmemiştir.”

Ebu Davud dedi ki: “Babasından sadece vitr hadisini işitmiştir. Başka hadis işitmemiştir.”

Nesai: “Onda sakınca yoktur” dedi.

Said b. Ebi Meryem, dayısı Musa b. Seleme’den: “Mahrame’ye gittim ve ona: “Babandan rivayet ediyormusun?” dedim. Dedi ki: “Babama yetişmedim. Lakin şu onun kitabıdır.”

Ebu Bişr ed-Dulabî dedi ki: “Ahmed b. Ya’kub; Ali b. el-Medini’den: Ma’n b. İsa’nın şöyle dediğini işittim: Mahrame babasından işitti. Rebia ona Suleyman b. Yesar’ın rivayetlerini arz etti. Ali b. Medini dedi ki: “Mahramenin babasınından Suleymanın kitabını işittiğini sanmıyorum. Belki çok azını işitmiş olabilir. Medine’de hiçkimsenin Mahrame’den: “Babamdan işittim” dediğini naklettiğini duymadım.

Ali b. el-Medini’ye: “Yahya b. Said mi yoksa Mahrame b. Bukeyr mi sana göre daha iyidir” denildi. Dedi ki: “Yahya başka, Mahrame başkadır. İkisi de sikadır. Yahya müsned olarak rivayet eder. Mahrame ise daha çok hadis rivayet eder. Mahrame sikadır.”

İbn Ebi Hatim, babasına Mahrame’yi sorduğunda: “Salihu’l-hadis” demiştir.

İbn Ebi Uveys dedi ki: “Malik’in kitabının üzerinde şöyle gördüm: “Mahrame’ye: babasından yaptığı rivayetleri işitip işitmediğini sordum. Bana mescidin rabbine yemin ederek dedi ki: “Babamdan işittim.”

Ebu Hatim dedi ki: “Babasından işitmişse işitmiştir. Amir b. Abdillah b. Zubeyr’den rivayeti hariç bütün hadisleri babasındandır.

Ahmed b. Salih’e denildi ki: “Mahrame sika kimselerden midir?” Evet dedi.

Ebu Ahmed b. Adiy dedi ki: “İbn Vehb, Ma’n b. İsa ve başkalarında bulunan Mahrame’nin hadisleri hasen hadislerdir, mustakimdir. Onda bir sakınca olmadığını umarım.”

İbn Hibban es-Sikat’ta zikretmiştir.

Sonuç: Mahrame b. Bukeyr hakkında rivayetinin hüccet olmasını engelleyen bir cerh sabit olmamıştır. Sadece İbn Main “zayıf” demiş lakin cerh müfesser değildir. Muhtemelen babasının kitabından rivayet ettiği için böyle demiştir. Kitaptan rivayet ise mutlak olarak rivayetin hüccet olmasını engellemez. Mahrame’nin rivayeti, onun saduk veya “sakıncasız” olduğunu söyleyenlere nispetle hasenden aşağı kalmaz. Lakin İbnu’l-Medini, Malik, Ahmed, Ebu Hatim gibi uzman imamlar onun sika olduğunu belirtmişlerdir.

3- Bukeyr b. Abdullah b. Eşec: Sika bir imamdır. Buhari ve Muslim ricalindendir.

4- Nafi: İbn Ömer radıyallahu anhuma'nın azatlısı meşhur tabii imamdır.



[1] Sahih. İbn Vehb Müsned (216) Taberani Mu’cemu’s-Sagir (291) Deylemi (5023) Ebu Abdillah el-İlbiri Kudvetu’l-Gazi (s.22)


Şeyh Ebu Muaz Seyfullah el-Çubukâbâdî