Şeyh Ebu Muaz Seyfullah el-Çubukâbâdî
(Yeniden tahkik edilip düzeltmeler yapılmıştır)
1- Hasen ligayrih.
( 66 ) عن أبي يعلى شداد بن أوس رضي الله عنه عن النبي صلى الله عليه وسلم قال : " الكيس من دان نفسه وعمل لما بعد الموت والعاجز من اتبع نفسه هواها وتمنى على الله الأماني " رواه الترمذي وقال حديث حسن .
66- (bazı tercemelerde no:67). Ebû Ya’lâ Şeddâd İbni Evs radıyallahu anh’den rivayet edildiğine göre Nebî sallallahu aleyhi ve sellem şöyle buyurdu:
“Akıllı kişi, nefsine hâkim olan ve ölüm sonrası için çalışandır. Âciz kişi de, nefsini duygularına tâbi kılan ve Allah’tan dileklerde bulunup duran (bunu yeterli gören) dır” Tirmizî, 2383. İbni Mace 4260. Tirmizi hasen demiştir.
Bu rivayet zayıftır. İsnadında Ebu Bekir b. Abdillah b. Ebi Meryem el-Gassani vardır. Bu ravi zayıf olup ihtilata uğramıştır.
Taberani bu hadisi Mucemul Kebir’de (7141) ve Müsneduş-Şamiyyin’de (463) başka bir tarikten rivayet etmişse de onun isnadında da İbrahim b. Amr b. Bekir es-Sekseki ve babası Amr yalan ile itham edilmiş olan birer metruk ravidir.
Beyhaki Şuabul İman’da (7/350) Avn b. Umare tariki ile Enes radıyallahu anh’den rivayet etmiş ve zayıf olduğunu söylemiştir. Ebu Hatim ve başkaları da Avn’ın zayıf olduğunu belirtmişler, Hafız İbn Hacer Takrib’de onun zayıf bir ravi olduğunu nakletmiştir. Ayrıca bu isnadda Muhammed b. Yunus el-Kedimi de zayıftır.
İbn Ömer radıyallahu anhuma’dan: “… Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem’e müminlerin en akıllısı kimdir diye sorulunca: “Ölümü en çok hatırlayanları ve sonrası için en güzel hazırlık yapanlarıdır. İşte akıllılar bunlardır” buyurdu.” Lafzıyla; İbn Mace (4259) Beyhaki Şuab (6/235, 7/351) Beyhaki Zühd (436) Ebu Nuaym Hilye (1/313) Bezzar (2/267) Busayri İthaf (7297) Elbani Sahiha (1384) Elbani bunun isnadının hasen olduğunu söylemiştir.
Haraiti bunu İ’tilalu’l-Kulub’da (59); Sa’dan b. Yezid – el-Heysem b. Cemil – Abdullah b. Ahmed ed-Devraki – Muaz b. Esed – Abdullah b. el-Mubarek – Havye b. Şureyh – Ebu Hani – Amr b. Malik en-Nukkeri – Fudale b. Ubeyd radıyallahu anh isnadıyla; Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem buyurdu ki: “Mücahid nefsiyle mücahede edendir.” Sa’dan şu ziyadeyle rivayet etti: “Aciz nefsinin hevasına uyan ve Allah’tan temenni edendir.” Bu isnad hasendir. Şeddad radıyallahu anh hadisini bu tarik hasen ligayrihi derecesine çıkarmaktadır. Allahu a’lem.